Có rất nhiều loại đường hóa học có mặt trong thực phẩm đang lưu hành tại Việt Nam hiện nay; tôi xin kể ra đây một số loại quen thuộc để quí vị khi cần đọc nhãn sản phẩm biết được chúng là đường hóa học: saccharin, cyclamate, aspartame, acesulfame K, isomalt, sorbitol. Đặc biệt, Xylitol – một loại đường hóa học – được lấy làm tên của một nhãn kẹo chewing gum có tên tuổi tại thị trường Việt Nam.

Saccharin (E954)

Đây là tên một trong ba loại đường hóa học thông dụng nhất, cùng với sucralose và aspartame, vì lí do đơn giản là nó rẻ. Độ ngọt của nó so với đường mía khoảng 1: 300. Hiện nay, nó được chế tạo chủ yếu theo quy trình Maumee bằng phản ứng đại khái như sau: anthranilic acid tác dụng với nitrous acid, sulfur dioxide, chlorine và ammonia. Ta biết là tất cả các chất tạo thành saccharin đều có tính axít ít nhiều. Hiện nay, hai loại saccharin phổ biến trên thị trường là sodium saccharin (saccharin Na) và calcium saccharin (saccharin Ca).

Đường hóa học và thực phẩm

Hiện nay, gần như tất cả các thực phẩm chế biến đều có đường hóa học. Thậm chí, nước mắm cũng có đường hóa học! Quí vị cứ thử lấy cái chai mắm Nam Ngư hay những loại tương tự, coi cái nhãn nó sẽ thấy những chất như aspartame, acesulfame K v.v. mà ta đã biết nó là đường hóa học.

Đường hóa học và sức khỏe

Các nước phương tây, nhất là Mỹ, cãi qua cãi lại mấy chục năm nay về mức độ ảnh hưởng của đường hóa học lên sức khỏe con người. Chẳng hạn, saccharin từng bị cấm tại các nước phương tây do nghi gây ung thư cho người. Nhưng sau này, chúng được phép dùng trở lại trong thực phẩm cho tới ngày nay; bởi người ta cho rằng lí do đường hóa học gây ra ung thư ở người là mơ hồ.

Quan điểm của cá nhân tôi là thế này. Các nước phương tây hiện nay, tỉ lệ dân số mắc bệnh ung thư và tiểu đường (diabetes) rất lớn, càng nhiều tuổi thì càng dễ mắc hai chứng này. Tôi nghĩ rằng chúng có liên quan tới việc dùng thực phẩm đóng gói có chứa đường hóa học tràn ngập trên thị trường.

Tại Việt Nam, ta biết ngày xưa khi kinh tế còn khó khăn, số lượng người mắc ung thư và tiểu đường rất ít. Ngày nay, đời sống khấm khá hơn, mọi người dùng thực phẩm đóng gói (mà tôi đã nói là hầu hết có đường hóa học), và ta thấy tỉ lệ mắc ung thư và tiểu đường tăng lên rất nhiều.

Điều buồn cười là người ta lại dùng đường hóa học làm chất ngọt thay thế (sugar alternative) cho người bị bệnh tiểu đường, béo phì và một số bệnh khác, với quan niệm đại khái chúng không tạo calorie (zero calorie sweetener) nên ít ảnh hưởng tới người bệnh! Vậy mà hình như theo tôi biết thì ai đã “dính” tiểu đường thì khó lòng mà khỏi được. Cái phương pháp trị bệnh như vậy thì không khỏi cũng không có gì lạ!